Ministerstwo Sprawiedliwości

Rząd przyjął projekt nowelizacji prawa rodzinnego

Rada Ministrów przyjęła dzisiaj (10 marca 2015 r.) projekt założeń nowelizacji ustaw  – Kodeks cywilny, Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw. Projekt został przygotowany przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Cywilnego przy Ministrze Sprawiedliwości.

Przyjęty przez rząd projekt zakłada konsolidację w jednym projekcie kilku zagadnień związanych z szeroko pojętym prawem rodzinnym.

Projekt obejmuje między innymi kompleksowe zmiany w zakresie ochrony praw osób niepełnosprawnych wynikające z postanowień Konwencji ONZ z dnia 13 grudnia 2006 r. o prawach osób niepełnosprawnych. Polegają one na zastąpieniu instytucji ubezwłasnowolnienia innymi, bardziej elastycznymi środkami dopasowanymi do indywidualnych potrzeb konkretnej osoby.

Proponowane rozwiązania odchodzą od modelu, w którym orzeczeniem sądowym pozbawia się osobę zdolności do czynności prawnych w zakresie określonym w sposób abstrakcyjny i luźno tylko powiązany ze stanem psychicznym tej osoby. Nowa regulacja ma także umożliwić kompleksowe rozpoznanie sprawy danej osoby w jednym postępowaniu.

Projekt założeń przewiduje także nową instytucję tzw. pełnomocnictwa opiekuńczego. Jego sens polega na tym, że osoba dorosła i sprawna psychicznie, w formie aktu notarialnego, może ustanowić konkretnego pełnomocnika, który byłby upoważniony do dokonywania w jej imieniu określonych czynności, w tym także o charakterze osobistym, gdyby doznała w przyszłości zaburzeń psychicznych.

Proponowane regulacje zakładają też wdrożenie procedury wyrażania zgody przez sąd na umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej w Polsce, orzeczonej na podstawie właściwych przepisów przez zagraniczny sąd lub inny właściwy zagraniczny organ.

Oznacza to, że postępowanie będzie wszczynane z urzędu przez polski sąd opiekuńczy na podstawie wystąpienia zagranicznego sądu lub innego właściwego organu zagranicznego. Właściwość sądu opiekuńczego uzależniona będzie od tego czy we wniosku o udzielenie zgody wskazano kandydatów na rodzinę zastępczą, rodzinny dom dziecka czy też określoną placówkę opiekuńczo-wychowawczą, regionalną placówkę opiekuńczo-terapeutyczna albo interwencyjny ośrodek preadopcyjny.

Zmiany mają się ponadto przyczynić do zwiększenia efektywności postępowań opiekuńczych dzięki ujednoliceniu składu orzekającego w tych sprawach. Proponuje się wprowadzenie regulacji przewidującej jednorodny skład (jeden sędzia) we wszystkich sprawach opiekuńczych, z możliwym wyjątkiem w sprawach o przysposobienie. W tym drugim przypadku nie zachodzi bowiem kolizja w zakresie możliwości łączenia wniosków w sprawach opiekuńczych.

Projekt zawiera też przepisy dostosowujące prawo krajowe do standardów Międzynarodowej konwencji o ochronie wszystkich osób przed wymuszonym zaginięciem, przyjętej w dniu 20 grudnia 2006 r. w czasie 61 sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ. Konwencja obowiązuje od 23 grudnia 2010 r., Polska podpisała ją w 25 czerwca 2013 r.
 

Projekt założeń projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o wspieraniu rodzinny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw

Wydział Komunikacji Społecznej i Promocji
Ministerstwo Sprawiedliwości