Ministerstwo Sprawiedliwości

Zalecenia Komitetu Przeciwko Torturom dla Polski

Na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości, w zakładce Prawa Człowieka - ONZ i Prawa Człowieka - Sprawozdawczość przed organami traktatowymi - Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania zamieszczono tekst zaleceń Komitetu Przeciwko Torturom oraz ich tłumaczenie na j. polski.

W dniu 27 listopada 2013 r. Komitet przyjął dokument zawierający ocenę realizacji przez Polskę Konwencji ONZ ws. zakazu stosowania tortur (w związku z rozpatrzeniem sprawozdania Polski z wykonania tej konwencji przy udziale delegacji polskiej pod przewodnictwem Pana Ministra Wojciecha Węgrzyna) „concluding observations”. Dokument ten obejmuje zarówno kwestie ochrony praw człowieka w Polsce, które Komitet ocenił pozytywnie, jak i zalecenia, które Polska powinna wprowadzić w życie.

Komitet pokreślił m.in. następujące pozytywne aspekty:

1. ratyfikowanie przez Polskę Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych,
2. ratyfikowanie Konwencji Rady Europy w sprawie działań przeciwko handlowi ludźmi.
3. aktywność legislacyjną - nowelizacje ustawodawstwa karnego (w tym wprowadzenie legalnej definicji handlu ludźmi, wydłużenie okresu dla dochodzenia odszkodowań za niesłuszne tymczasowe aresztowanie) i zapewnienie niezależności Prokuratury poprzez oddzielenie urzędów Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego,
4. przyjęcie Krajowego Planu Działań przeciwko Handlowi Ludźmi, Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz utworzenie Rady do spraw Przeciwdziałania Dyskryminacji Rasowej, Ksenofobii i związanej z nimi Nietolerancji.

Odnośnie do zaleceń Komitet wskazał:

1. konieczność wprowadzenia do polskiego ustawodawstwa odrębnych przestępstw: tortur, przemocy w rodzinie i zgwałcenia małżeńskiego,
2. konieczność również włączenia przepisów zapewniających odpowiednią ochronę przed dyskryminacją ze względu na orientację seksualną, niepełnosprawność lub wiek,
3. konieczność prawnego zagwarantowania dostępu do adwokata bezpośrednio w momencie zatrzymania oraz zapewnienie poufnych z nim kontaktów
4. zagwarantowania prawa do szybkiego, skutecznego i bezstronnego zbadania skarg osadzonych, bez ograniczeń formalnych
5. ograniczenie nadużywania stosowania i przedłużania ponad miarę tymczasowego aresztowania,
6. ograniczenie przewlekłości postępowania karnego.

Komitet wyraził też zaniepokojenie z powodu przypadków: stwierdzenia niedostatecznych warunków bytowych w miejscach pozbawienia wolności (szczególnie brak zapewnienia skazanym minimalnej normy 4 m.kw. powierzchni mieszkalnej), ograniczania prawa do szybkiego, skutecznego i bezstronnego zbadania skarg osadzonych poprzez pozostawianie bez rozpoznania skarg niedostatecznie uzasadnionych, nadal występującego zjawiska przemocy pomiędzy więźniami oraz nadużywania kwalifikowania więźniów do kategorii „niebezpiecznych”.

Obecnie Polska jest zobowiązana przesłać Komitetowi w ciągu roku informacje dotyczące podjętych działań w celu realizacji zaleceń dotyczących zapewnienia gwarancji prawnych osób zatrzymanych, szybszego i skuteczniejszego prowadzenia dochodzeń, również wobec sprawców przestępstw tortur i nieludzkiego traktowania oraz zagwarantowania praw cudzoziemców ubiegających się o azyl. Kolejne sprawozdanie okresowe Polski z realizacji postanowień Konwencji Przeciwko Torturom powinno zostać złożone w dniu 22 listopada 2017 r.