Ministerstwo Sprawiedliwości

Sesja Komitetu ONZ Przeciwko Torturom

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Wojciech Węgrzyn wziął udział w 51. Sesji Komitetu ONZ Przeciwko Torturom.

Podczas posiedzenia Komitetu wiceminister sprawiedliwości przedstawił V i VI Sprawozdanie okresowe Rządu Rzeczypospolitej Polskiej z realizacji postanowień Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania.

- Pozwolę sobie zaprezentować kilka przykładów konkretnych działań ukazujących dalszą ewolucję w dziedzinie ochrony praw człowieka w Polsce – mówił w trakcie prezentacji raportu Podsekretarz Stanu Wojciech Węgrzyn.

W kontekście wzmocnienia ochrony przed torturami, warto wspomnieć o podpisaniu przez Polskę w dniu 25 czerwca 2013 r. Międzynarodowej konwencji w sprawie ochrony wszystkich osób przed wymuszonym zaginięciem. - Jesteśmy również na ostatnim etapie procedury ratyfikacyjnej w odniesieniu do II Protokołu Fakultatywnego do Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, a także Protokołu nr 13 do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka z 1950 r. znoszących karę śmierci w każdych okolicznościach – zaznaczył wiceminister. Tym samym wkrótce zrealizujemy zalecenia kierowane do Polski w związku z poddaniem jej Pierwszemu i Drugiemu Powszechnemu Przeglądowi Okresowemu Rady Praw Człowieka ONZ, a także zalecenie Komitetu Praw Człowieka ONZ zawarte w jego uwagach końcowych z 2010 r.

Odnosząc się bezpośrednio do problematyki Konwencji ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur, wiceminister Wojciech Węgrzyn przypomniał, że w 2005 r. Polska ratyfikowała protokół dodatkowy do niej (OP-CAT). Na skutek jego implementacji utworzono instytucję Krajowego Mechanizmu Prewencji. Funkcję tę wykonuje Rzecznik Praw Obywatelskich. Opinie zgłaszane przez Krajowy Mechanizm Prewencji (KMP) i raporty z działalności są gruntownie analizowane. Przywołać tu można przykład zmiany ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Zgodnie z rekomendacjami KMP dostosowuje ona obowiązujące prawo do orzecznictwa Trybunatu Konstytucyjnego i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, a w konsekwencji regulacji i zaleceń prawnomiędzynarodowych służących podwyższeniu gwarancji procesowych zarówno na etapie postępowania rozpoznawczego, jak i postępowania wykonawczego.

Kolejne działania legislacyjne związane z realizacją zobowiązań międzynarodowych z zakresu zapobiegania handlu ludźmi pozwoliły na wprowadzenie w 2010 r. do Kodeksu karnego definicji tego pojęcia, wzorowanej na Protokole Dodatkowym do Konwencji przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej z Palermo. Penalizacją objęto również etap przygotowań do popełnienia przestępstwa handlu ludźmi. Wprowadzono do Kodeksu karnego również definicję niewolnictwa.

W okresie od poprzedniego – IV Sprawozdania Okresowego w Polsce nastąpił zauważalny spadek liczby tymczasowych aresztowań. Zmalała nie tylko liczba wniosków prokuratorów o zastosowanie tymczasowego aresztowania, ale i sama liczba osób, wobec, których ten środek zastosowano w sądzie. Na przestrzeni ostatnich siedmiu lat liczba aresztowań na etapie postępowania przygotowawczego spadła o ponad 15 tysięcy, tj. aż o 45 %. Co więcej, tendencja ta nadal się utrzymuje. Wynika z tego, że obecnie organy wymiaru sprawiedliwości sięgają obecnie po ten najsurowszy środek zapobiegawczy tylko w wyjątkowych, uzasadnionych przypadkach.

Ponadto wiceminister Wojciech Węgrzyn poinformował Komitet o dostosowaniu ustawodawstwa krajowego do najlepszych standardów międzynarodowych poprzez wprowadzenie przez Polskę, w tym roku, do Kodeksu postępowania karnego jeszcze ostrzejszych kryteriów stosowania tymczasowego aresztowania.

Poprawa dotyczy sytuacji nie tylko osób tymczasowo aresztowanych, ale także skazanych. W wyniku podejmowanych działań legislacyjnych i czynionych na bieżąco inwestycji, zaludnienie więzień udało się ustabilizować, tak, że obecnie w skali kraju wynosi ono 97,2% pojemności. Na taki stan rzeczy wpłynęło wiele czynników, w tym rozszerzenie możliwości odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego, a więc poza zakładem karnym, przy jednoczesnej kontroli pobytu w wyznaczonych przez sąd miejscach i czasie. Instytucję tę wprowadzono już w roku 2009, jako rozwiązanie tymczasowe. W tym roku zdecydowano włączyć ją na stałe do polskiego porządku prawnego.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Wojciech Węgrzyn przypomniał, że w 2010 r. uchwalono nową ustawę o Służbie Więziennej. Stanowi ona o obowiązku działania z pełnym poszanowaniem praw osadzonych i w sposób gwarantujący ich humanitarne traktowanie. Formacja ta ma niemały wkład w ugruntowywaniu w Polsce wysokich standardów ochrony praw więźniów w Polsce. Miarą jej wysokiego profesjonalizmu i poszanowania dla praw człowieka jest przyznanie Służbie Więziennej „Kryształowej Wagi Sprawiedliwości” w roku 2009 r. Nagroda ta przyznawana jest łącznie przez Radę Europy i Komisję Europejską za innowacyjne i skuteczne metody działania w zakresie polityki karnej.

- Z kolei w 2010 r. w Ministerstwie Sprawiedliwości utworzono Departament Praw Człowieka, przekształcony następnie w Departament Współpracy Międzynarodowej i Praw Człowieka, aby zapewnić efektywniejsze wykonywanie zadań związanych z przestrzeganiem praw człowieka w obrębie wymiaru sprawiedliwości – zakończył Podsekretarz Stanu Wojciech Węgrzyn.

Wydział Komunikacji Społecznej i Promocji
Ministerstwo Sprawiedliwości