Ministerstwo Sprawiedliwości

Paneliści, wywodzący się z różnych środowisk zaangażowanych w ochronę praw człowieka, miedzy innymi z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, Trybunału Konstytucyjnego, Sekretariatu Rady Europy, Komisji Praw Człowieka przy NRA, dyskutowali w jakim stopniu Polska wywiązuje się z obowiązku wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wynikającego z art. 46 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Dyskusja koncentrowała się wokół zagadnień najczęściej pojawiających się w orzecznictwie Trybunału, a dotyczących przede wszystkich funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości (kwestia przewlekłości postępowań sądowych, długotrwałości tymczasowych aresztowań, dostępu do pomocy prawnej itp.).

 

Podczas konferencji, na którą zaproszono także Pełnomocnika MSZ ds. Postępowań przed ETPCz, przedstawiono działania podejmowane przez Pełnomocnika na rzecz implementacji orzeczeń Trybunału, które to działania, w zakresie problemów dotyczących naszego resortu, przedsiębrane są przy ścisłej współpracy z Ministerstwem Sprawiedliwości.

 

 

 

Ponadto, Ministerstwo Sprawiedliwości od 2010 roku dokonuje tłumaczenia na język polski, a następnie publikacji wyroków Trybunału we wszystkich sprawach nierepetytywnych toczących się przeciwko Polsce. Znajdziecie je Państwo na naszej stronie internetowej www.ms.gov.pl.

 

 

 

 

Pozytywne rezultaty podejmowanych działań są także widoczne w kontekście funkcjonowania krajowego porządku prawnego. Problem przewlekłego stosowania środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania nie jest już najbardziej palącym problemem polskiego wymiaru sprawiedliwości. Liczby mówią same za siebie – na przestrzeni ostatnich siedmiu lat ilość kierowanych do sądów przez prokuratury wniosków o zastosowanie tymczasowego aresztowania oraz ilość samych stosowanych aresztowań systematycznie spada (odpowiednio o 43 i 47 %). Dalsza poprawa sytuacji spodziewana jest po wejściu w życie znowelizowanego Kodeksu postępowania karnego (nowelizacja została uchwalona właśnie przez parlament), który ogranicza w znacznym stopniu podstawy stosowania najsurowszego środka zapobiegawczego.

 

Co się tyczy problematyki przewlekłości postępowań sądowych, najistotniejszym krokiem naprzód było wydanie przez Sąd Najwyższy w dniu 28 marca br. uchwały stwierdzającej, iż sąd rozpoznający skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, powinien brać pod uwagę przebieg postępowania sądowego od momentu jego wszczęcia do prawomocnego zakończenia, niezależnie od tego na jakim etapie postępowania. Podjęcie uchwały tej treści powinno przyczynić się do wyeliminowania niezgodnej ze standardami ETPCz praktyki orzeczniczej sądów, będącej podstawą skarg indywidualnych do Trybunału; informacja o uchwale została opublikowana na stronie internetowej Ministerstwa, a niezależnie od tego wystosowano pisma w tej sprawie do prezesów wszystkich sądów apelacyjnych. Przypominamy w tym miejscu, że z inicjatywą wystąpienia do Sądu Najwyższego z zapytaniem prawnym, wystąpiło Ministerstwo Sprawiedliwości zwracając się do Prokuratora Generalnego o złożenie stosownej prośby jeszcze w ubiegłym roku.

 

Wszystkie powyższe działania przekładają się oczywiście na liczbę skarg składanych przez polskich obywateli do Trybunału. Z satysfakcją odnotowujemy, iż liczba ta systematycznie spada – w bieżącym roku po raz pierwszy znaleźliśmy się poza pierwszą dziesiątką państw o największym odsetku kierowanych do Trybunału roszczeń.