Ministerstwo Sprawiedliwości

Rada Ministrów przyjęła informację dotyczącą polityki karnej oraz projektowanych zmian do ustawy Kodeks karny

Kara pozbawienia wolności w zawieszeniu jest najczęściej wymierzaną karą. Według statystyk, kary te stanowią w Polsce ok. 60 proc. orzeczonych kar. Jest ona orzekana również w stosunku do osób uprzednio skazanych - pod koniec sierpnia 2012 r. karę pozbawienia wolności z warunkowym jej zawieszeniem orzeczono wobec prawie 300.000 osób, które uprzednio co najmniej dwukrotnie były skazane na tego typu karę, a 100.000 otrzymało ją trzykrotnie.

• przy wymierzaniu kary pozbawienia wolności do 2 lat, możliwość orzeczenia, że po odbyciu części kary (nie dłuższej niż 3 miesiące) pozostała jej część będzie odbywana przez skazanego w systemie dozoru elektronicznego;
• orzekanie kary pozbawienia wolności (zarówno bezwzględne, jak i z warunkowym jej zawieszeniem) będzie następować w ostateczności. Sąd orzekałby karę pozbawienia wolności wyłącznie wówczas, gdy inna kara (lub inny środek karny) nie byłby w stanie wypełnić jej celów;
• poszerzenie możliwości warunkowego umorzenia postępowania karnego w odniesieniu do przestępstw zagrożonych karą do 5 lat pozbawienia wolności (obecnie do 3 lat). Obowiązkowe będzie zobowiązanie sprawcy do naprawienia szkody, co umożliwi np. warunkowe umorzenie kary wobec np. studenta, który sfałszował legitymację uczelnianą;
• urealnienie społecznego oddziaływania kary pozbawienia wolności w zawieszeniu – obecnie taki jej rodzaj jest powszechnie uznawany za karę iluzoryczną. Proponuje się, by orzekając karę pozbawienia wolności do 2 lat, sąd przewidywał długość jej odbywania w systemie dozoru elektronicznego (od 3 do 12 miesięcy), a pozostałą jej część zawiesić;
• umożliwienie sądowi skrócenia okresu kary warunkowo zawieszonej nie więcej niż o połowę. Byłoby to uwarunkowane przebiegiem okresu próbnego, czyli zbadaniem np., jaką część obowiązków skazany wykonał i w jakim stopniu;
• wprowadzenie możliwość elastycznego reagowania penalnego wobec skazanych, którzy nie przestrzegaliby okresu próbnego przy warunkowym zawieszeniu kary. Takie rozwiązanie zapobiegałoby automatyzmowi umieszczania skazanych w zakładach karnych. Chodzi o możliwość nakazania wykonywania kary ograniczenia wolności w postaci wykonywania kontrolowanej pracy społecznie użytecznej bądź grzywny;
• ogólne złagodzenie odpowiedzialności karnej za podżeganie lub pomocnictwo do wysokości nieprzekraczającej 2/3 górnej granicy ustawowego zagrożenia za sprawstwo. Nie objęłoby to podżegania z udzieleniem korzyści lub osobistej (albo jej obietnicy nakłanianemu) w zamian za dokonanie czynu zabronionego;
• wydłużenie maksymalnego wymiaru kary ograniczenia wolności do 2 lat (obecnie 12 miesięcy);
• określenie, że kara ograniczenia wolności będzie polegać (obok lub oprócz wykonywania pracy albo potrąceń z wynagrodzenia) na: pozostawaniu w miejscu stałego pobytu lub innym określonym miejscu kontrolowanym w systemie dozoru elektronicznego; obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby; uczestnictwie w działaniach korekcyjno-edukacyjnych; powstrzymywaniu się od przebywania w określonych miejscach lub środowiskach i nie utrzymywania kontaktów ze wskazanymi przez sąd osobami lub zbliżaniu się do pokrzywdzonego;
• dążenie - w możliwie szerokim zakresie - do zastąpienia kar zastępczych pozbawienia wolności wykonywaniem pracy społecznie użytecznej lub karą grzywny. W projekcie nowelizacji Kk znajdą się szczegółowe przepisy dotyczące okoliczności uzasadniających nakazanie przez sąd innego środka zamiast kary ograniczenia wolności.