Ministerstwo Sprawiedliwości

 

Dzisiejsze uroczystości były częścią obchodów przypadającego na jutro (1 marca) Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. Wzięli w nich również udział „Żołnierze Wyklęci”, którzy byli więzieni w gmachu przy Al. Ujazdowskich 11.

 

Pierwszym punktem uroczystości było złożeni kwiatów pod tablicą znajdującą się na gmachu Ministerstwa Sprawiedliwości upamiętniającą ofiary zbrodni komunistycznych.

 

- To moment pamięci o polskich patriotach, o tych członkach elity naszego narodu, dla których koniec II wojny światowej nie był końcem zmagań z agresorem, ale oznaczał dalszą nierówną walkę. Walkę, o czym powinniśmy pamiętać, o prawdziwą niepodległość, o godność Polaków, w końcu o elementarną sprawiedliwość, której nie można było oczekiwać w komunistycznym systemie - powiedział dzisiaj Minister Sprawiedliwości Jarosław Gowin. - Spotkaliśmy się tutaj przede wszystkim po to, by oddać hołd ofiarom represji. W piwnicach tego budynku, podobnie jak w innych w Warszawie i wielu innych miejscach Polski, więziono, katowano i wreszcie mordowano polskich patriotów – często zasłużonych w walce z niemiecką okupacją bohaterów – dodał.

 

W areszcie, w miejscu w którym obecnie znajduje się Ministerstwo Sprawiedliwości, siedzieli m.in. prof. Władysław Bartoszewski, prof. Wiesław Chrzanowski, Anna Swierczewska-Jakubowska „Paulinka”, gen. Emil Fieldorf czy Jan Rodowicz „Anoda”.

 

Muzeum Powstania Warszawskiego planuje stworzyć w tym miejscu ekspozycję, gdzie pokazane zostaną powojenne losy Powstańców – komunistyczne represje wobec młodych ludzi, którzy nie spodziewali się, że będą prześladowani i torturowani za walkę o niepodległość. I właśnie część tej eskpozycji mieli dzisiaj okazję zobaczyć Prezydent RP oraz Minister Sprawiedliwości.

 

Minister Jarosław Gowin zapewnił, że Ministerstwo Sprawiedliwości - po przygotowaniach trwających kilka ostatnich lat - gotowe jest przekazać tę część gmachu Muzeum Powstania Warszawskiego, by zaadaptować ją na nowoczesną ekspozycję muzealną.

 

- Bardzo się cieszę, że pokolenie młodych Polaków już niedługo będzie mogło uczyć się właśnie tutaj o ludziach, którzy w czasie Powstania ryzykowali życie za swoje miasto i swoją ojczyznę. Trafiali oni tutaj jako przedstawiciele patriotycznej elity, której najpierw Niemcy, a później komuniści słusznie się obawiali. Obawiano się ich jednak nie tylko jako dzielnych konspiratorów, ale przede wszystkim strach budzić musiała ich wierność ideałom i wartościom, o których powinniśmy pamiętać również dziś – powiedział Jarosław Gowin.

 

Prezydent RP podziękował ministrowi za tę inicjatywę. – Wielu ministrów się starało, ale to ministrowi Gowinowi udało doprowadzić się tę sprawę do końca – powiedział Bronisław Komorowski.

 

- W tej tak podniosłej i uroczystej chwili nie mogę też nie wspomnieć w dwóch zdaniach o ważnej inicjatywie, która wyszła od Pana Prezydenta – potrzebie upamiętnienia ofiar terroru komunizmu. Miejscem, w którym wielu polskich patriotów było więzionych i mordowanych, które stało się niejako symbolem polskiego oporu wobec komunistycznego zniewolenia, był kompleks budynków przy ul. Rakowieckiej 37 w Warszawie. Dzisiaj jest tam Areszt Śledczy Warszawa – Mokotów. W podległym mi urzędzie powstała koncepcja utworzenia właśnie tam Muzeum Ofiar Komunizmu – zadeklarował minister sprawiedliwości. - Jako Minister Sprawiedliwości dołożę wszelkich starań, by wesprzeć tę inicjatywę - dodał.

 

Wydział Komunikacji Społecznej i Promocji

Ministerstwo Sprawiedliwości

 

 

 

 

 

Od jesieni 1945 roku w podziemiach budynku działał areszt śledczy; jego organizatorzy wykorzystali istniejącą infrastrukturę piwnic, pozostawioną przez poprzedników – niemiecką policję kryminalną „Kripo”. Przetrzymywani więźniowie zaliczani byli do kategorii „politycznych”, „gospodarczych” i „sabotażystów”. Jednakże przeważająca większość z nich to więźniowie polityczni w dzisiejszym rozumieniu tego słowa. W areszcie przetrzymywani byli również Niemcy, których traktowano znacznie lepiej niż Polaków.

 

Resort bezpieczeństwa, zorganizowany według wzorów sowieckich i pod nadzorem sowieckich „doradców” posługiwał się metodami stosowanymi powszechnie przez NKWD czy kontrwywiad „Smiersz” – poniżanie, głodzenie, bicie i torturowanie. Przykładem jest tragiczna historia Jana Rodowicza „Anody”, żołnierza Batalionu „Zośka”, który na przełomie 1948 i 1949 roku został zakatowany przez śledczych. W rubryce „przyczyna zgonu” wpisano samobójstwo.

 

Szef MBP, gen. Stanisław Radkiewicz przyznawał wprost, że celem kierowanej przez niego instytucji jest „bicie wroga klasowego. Służba więzienna złożona była z francuskich komunistów; zabieg ten miał na celu całkowite odgrodzenie więźniów od świata zewnętrznego i zminimalizowanie ryzyka ucieczki.

 

Ekipa konserwatorów z Muzeum Powstania Warszawskiego przeprowadziła wstępne badania konserwatorskie w piwnicach i zabezpieczyła ślady pozostawione przez więźniów (rysunki, inicjały, sentencje itp.). Odnalezione rysunki nie są wyraźne, ale można odczytać np. fragmenty kalendarzy kreskowych, monogramy. Po przekazaniu Muzeum pierwszej z trzech części piwnic, rozpoczną się prace badawczo-odkrywkowe, które pozwolą ocenić, czy pod warstwą farby znajdują się kolejne ślady więzionych osób.