Ministerstwo Sprawiedliwości

Dokonanie niezbędnych zmian w ustawie, polegających na dostosowaniu obowiązującego prawa do orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, a w konsekwencji regulacji i zaleceń prawnomiędzynarodowych, służących upodmiotowieniu nieletniego i podwyższeniu gwarancji procesowych zarówno na etapie postępowania rozpoznawczego, jak i postępowania wykonawczego – to główny cel przyjętego dzisiaj przez Radę Ministrów, a przygotowanego w Ministerstwie Sprawiedliwości, projektu ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych.

 

Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postepowaniu w sprawach nieletnich została uchwalona przed 30 laty. Pomimo licznych ingerencji ustawodawcy zawiera uchybienia, które wymagają korekty.

 

Opracowanie zmian w ustawie jest także następstwem wniosków Rzecznika Praw Obywatelskich związanych z realizacją Krajowego Mechanizmu Prewencji w policyjnych izbach dziecka, zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich oraz młodzieżowych ośrodkach wychowawczych. Rzecznik wskazywał na brak regulacji zapobiegającej przedłużaniu pobytu nieletnich w policyjnych izbach dziecka po ogłoszeniu im postanowienia o umieszczeniu w schronisku dla nieletnich lub młodzieżowym ośrodku wychowawczym, jak również na brak regulacji – na poziomie ustawowym - w przedmiocie środków dyscyplinarnych i nagród dla nieletnich umieszczonych w schroniskach dla nieletnich i zakładach poprawczych.

 

Do szczegółowych rozwiązań - zawartych w przyjętym dzisiaj projekcie - należą:

 

Zmiany w zakresie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych związane są z nowym, ujednoliconym modelem postępowania, który w większym niż do tej pory zakresie bazuje na modelu postępowania, obowiązującym w postępowaniu cywilnym. Jedynie w wąskim i precyzyjnie określonym zakresie znajdą zastosowanie przepisy procedury karnej, która w dotychczasowym stanie prawnym była stosowana w znacznym stopniu w postępowaniu zmierzającym do orzeczenia środka poprawczego.

 

Odejście od tej zasady sprawia, że traci rację bytu rozdzielenie rozpoznawania środków odwoławczych od orzeczeń sądu rodzinnego na dwa różne wydziały sądu okręgowego. Skoro – co do zasady – sprawy nieletnich w pierwszej instancji są rozpoznawane przez wydziały cywilne sądów rejonowych w tych sądach, w których nie wyodrębniono wydziałów rodzinnych i nieletnich, celowe jest przekazanie do właściwości wydziałów cywilnych sądów okręgowych także tej części spraw dotyczących demoralizacji i czynów karalnych nieletnich, które były dotąd rozpoznawane przez wydziały karne (odwoławcze) sądów okręgowych.

 

Przyjęty dzisiaj projekt wraz z uzasadnieniem znajdziecie Państwo tutaj.

 

Wydział Komunikacji Społecznej i Promocji

Ministerstwo Sprawiedliwości