Ministerstwo Sprawiedliwości

 

- Ostatnie miesiące były z pewnością bardzo pracowitym czasem zarówno dla Ministra Sprawiedliwości, jak i całego środowiska sędziowskiego, w tym dla Prezesów wszystkich sądów, którym – z mocy ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych – przypada niezwykle odpowiedzialna rola szczególnego łącznika pomiędzy władzą wykonawczą, którą reprezentuję, a Trzecią władzą publiczną, której integralną częścią jesteście Państwo jako sędziowie – powiedział dzisiaj Minister Sprawiedliwości Krzysztof  Kwiatkowski w trakcie corocznej narady z prezesami sądów apelacyjnych i okręgowych.

 

Spotkanie odbyło się w Popowie.

 

Poza Ministrem Krzysztofem Kwiatkowskim udział w nim wziął także m.in. Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości – Grzegorz Wałejko.

 

W trakcie spotkania Minister Krzysztof Kwiatkowski wspomniał podjęte w ostatnim czasie działania dotyczące wymiaru sprawiedliwości, m.in.:

- przedefiniowanie miejsca i roli prokuratury (w tym rozdzielenie funkcji Prokuratora Generalnego od stanowiska Ministra Sprawiedliwości);

- otwarcie dostępu do zawodów prawniczych, a tym samym zwiększenie podaży usług prawniczych, jako istotnego filtra ograniczający potrzebę uciekania się przez obywateli do drogi sądowej;

- wzmocnienie i konsolidacja sądownictwa gospodarczego;

- rozszerzanie kompetencji referendarzy sądowych (poprzez przekazanie im spraw wynikłych ze zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej oraz wyjawienia majątku, jednak bez możliwości stosowania środków przymusu - ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw została przekazana 23 sierpnia 2011 roku do Senatu, druk senacki nr 1342);

- postępująca informatyzacja pracy sądów, w tym postępowań sądowych.

 

- Podejmowane przez nas działania jednoznacznie dowodzą, że potencjał instytucjonalny Rzeczypospolitej Polskiej jest coraz bliższy nowoczesnej wizji silnego, przyjaznego obywatelom, państwa, które będzie zdolne do sprostania stojącym przed nim wyzwaniom – powiedział Krzysztof Kwiatkowski.

 

Minister przypomniał, że w latach 2008 – 2011 na informatyzację sądownictwa powszechnego przeznaczono ze środków krajowych i pomocowych kwotę 585 mln zł.

Przykładem zrealizowanych projektów informatycznych jest wprowadzone ustawą z dnia 9 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw elektroniczne postępowanie upominawcze („E-sąd”). Znaczenia tego projektu nie sposób przecenić, gdyż do działającego od początku 2010 r. e-sądu wpłynęło ogółem 1.600.000 (zakładano pierwotnie wpływ 400.000 spraw rocznie), a załatwiono około 1.300.000 spraw. Dzięki temu odciążono ogół sądów rozpoznających dotychczas sprawy w tradycyjnym postępowaniu upominawczym.

1 października 2010 r. zakończono, rozpoczęty w 2004 r., projekt zinformatyzowania Wydziałów Ksiąg Wieczystych Sądów Rejonowych, przy czym od grudnia 2007 r. zinformatyzowano aż 221 z łącznej liczby 348 wydziałów wieczystoksięgowych. Jednocześnie 16 czerwca 2010 r. umożliwiono publiczny, bezpłatny i powszechny dostęp do przeglądania księgi wieczystej prowadzonej w systemie elektronicznym przez Internet. Od tego czasu odnotowano około 23 milionów wglądów do księgi wieczystej tą drogą. Tylko w lipcu 2011 r. odnotowano 1.797.308 wglądów w porównaniu z 852.785 w lipcu 2010 r.

1 lipca 2010 r. weszła w życie nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego, która wprowadza cyfrową rejestrację przebiegu rozpraw sądowych („E-protokół”). Celem jest usprawnienie postępowania sądowego przez zastosowanie nowoczesnych technik zapisu przebiegu czynności sądowych. Technologie cyfrowe rejestrujące dźwięk lub dźwięk i obraz pozwalają na utrwalenie własnych sformułowań uczestników postępowania, niewystylizowanych przez inną osobę, bez zniekształcania wypowiedzi. Zapis audio-wideo daje lepsze podstawy do oceny materiału dowodowego i kontroli instancyjnej niż tradycyjny protokół. Wiarygodność protokołu elektronicznego pozwala na uproszczenie zasad pisemnego utrwalania tych czynności sądowych, z których sporządzany jest zapis audio lub audio-wideo. Nagrywanie ruszy na jesieni tego roku w 290 salach w sądach okręgowych oraz 56 salach sądów apelacyjnych. W Hiszpanii udało się w ten sposób skrócić czas postępowania o 1/3.

1 stycznia 2012 r. wejdzie w życie ustawa, która umożliwi szybką rejestrację spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w trybie on-line („Spółka S-24”). Przewiduje się jednodniowy termin na rozpatrzenie wniosku o zarejestrowanie spółki, o ile spełnione zostaną wszystkie wymogi związane z nową formą rejestracji.

W tej samej dacie wejdzie w życie także ustawa o elektronicznym bankowym tytule egzekucyjnym, która zakłada zastąpienie tradycyjnego bankowego tytułu egzekucyjnego tytułem elektronicznym („E-bte”). Pozwoli to uprościć procedury, ograniczyć koszty postępowania, a także znacznie przyspieszyć postępowanie w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności takim tytułom egzekucyjnym.

W minionym miesiącu Ministerstwo Sprawiedliwości podpisało z firmą S&T Services Polska Sp z o.o. umowę, której przedmiotem jest „Budowa i wdrożenie Zintegrowanego Systemu Rachunkowości i Kadr w sądach powszechnych i Ministerstwie Sprawiedliwości”.

Przed sądownictwem powszechnym rysuje się również perspektywa wdrożenia Sytemu EPO – elektronicznego potwierdzenia odbioru. Podstawą tego przedsięwzięcia jest zawarte 21 września 2010 roku przez Ministerstwo Sprawiedliwości oraz Pocztę Polską S.A. porozumienie w sprawie wspólnego opracowania, uruchomienia, wdrożenia i eksploatacji systemu informatycznego „Ministerstwo Sprawiedliwości – Elektroniczne Potwierdzenie Odbioru”, przeznaczonego do ewidencjonowania przesyłek poleconych nadawanych przez sądy powszechne.

System bazuje na wykorzystaniu rozwiązań informatycznych stanowiących część modernizowanego obecnie, dedykowanego dla sądów powszechnych Systemu Informatycznego Wspomagającego Procesy Merytoryczne SAWA SIWPM i jest alternatywnym wobec tradycyjnego trybem dokonywania doręczeń pism sądowych w sprawach cywilnych (w przyszłości również karnych). Celem wprowadzenia systemu EPO jest maksymalne skrócenie czasu przepływu informacji o statusie doręczenia przesyłki. Pilotaż systemu przeprowadzono w e-sądzie (VI Wydział Cywilny Sądu Rejonowego Lublin – Zachód), objęto nim blisko 1250 szt. przesyłek poleconych.

Pilotaż potwierdził zasadność wprowadzenia przedmiotowego rozwiązania. W wyniku zastosowania systemu EPO odnotowano skrócenie okresu oczekiwania na informację o dokonaniu doręczenia o średnio 11 dni. Konieczna zmiana rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 października 2010 r. w sprawie szczegółowego trybu i sposobu doręczania pism sądowych w postępowaniu cywilnym (Dz. U. nr 190 poz. 1277). jest obecnie na etapie konsultacji społecznych, a planowany termin wejścia jej w życie to 1 października 2011 r.

 

- Działania na rzecz zapewnienia obywatelom efektywnego mechanizmu rozwiązywania sporów i ochrony prawnej, to również zmiany Prawa o ustroju sądów powszechnych, które zakładają, że jednym z podstawowych sposobów podniesienia zdolności instytucjonalnej sądownictwa powszechnego będzie usprawnienie sfery zarządzania sądami poprzez wdrożenie modelu menadżerskiego skorelowanego z modyfikacją zasad sprawowania nadzoru nad działalnością administracyjną sądów powszechnych – powiedział Krzysztof Kwiatkowski. – Po wejściu w życie nowych przepisów na Państwu Prezesach spoczywać będzie odpowiedzialność za zapewnienie, poprzez właściwe kierowanie pracą sędziów, referendarzy sądowych i asystentów sędziów, jakości podstawowej działalności sądu – a więc przede wszystkim sprawowania wymiaru sprawiedliwości. W Waszej wyłącznej kompetencji pozostanie kierowanie działalnością administracyjną sądu, bezpośrednio związaną z zadaniami sprawowania wymiaru sprawiedliwości i wykonywania innych powierzonych sądom zadań z zakresu ochrony prawnej. W tym zakresie będzie nadal posiadali pełnię funkcji kierowniczych: planowania, organizowania, motywowania, informowania i kontrolowania - dodał.

      

Nowe ukształtowanie podziału obowiązków pomiędzy prezesem a dyrektorem sądu wejdzie w życie 1 stycznia 2013 r. Do tego czasu prezesi sądów mogą powierzać dyrektorom sądów apelacyjnych, dyrektorom sądów okręgowych bądź kierownikom finansowym sądów rejonowych liczących co najmniej 15 stanowisk sędziowskich dodatkowe kompetencje w zakresie:

 

1.kierowania działalnością administracyjną sądu w zakresie zapewniania odpowiednich warunków techniczno-organizacyjnych oraz majątkowych funkcjonowania sądu i wykonywania przez sąd podstawowych zadań (wymiar sprawiedliwości i inne powierzone sądom zadania z zakresu ochrony prawnej),

2.zwierzchnictwa służbowe i dokonywania czynności z zakresu prawa pracy oraz reprezentowania sądu w tym zakresie wobec pracowników sądu, z wyłączeniem sędziów, referendarzy sądowych oraz asystentów sędziów,

3.określania, w porozumieniu z prezesem sądu, rozmieszczenia i liczby poszczególnych stanowisk, na których zatrudniani są pracownicy sądu w poszczególnych wydziałach sądu (z wyłączeniem sędziów, referendarzy sądowych oraz asystentów sędziów) – w braku porozumienia rozstrzygnie o tym ostatecznie prezes sądu,

4.reprezentowania Skarbu Państwa również w zakresie zadań sądu.

 

W takim wypadku (powierzenia tych dodatkowych kompetencji dyrektorowi sądu) prezes sądu zobowiązany będzie określić potrzeby sądu, konieczne dla zapewnienia warunków prawidłowego funkcjonowania sądu i sprawnego wykonywania przez sąd zadań.

 

 - Osiągnięcie zamierzonego celu podniesienia sprawności instytucjonalnej sądownictwa powszechnego wymaga konsekwentnego prowadzenia wszystkich projektów, ich ewaluacji i stałego rozwoju. Wymaga również wdrażania kolejnych, które zostały już w Ministerstwie Sprawiedliwości przygotowane, lecz z przyczyn legislacyjnych lub wobec przyjętej perspektywy finansowej, w tym zasad finansowania z Europejskiego Funduszu Społecznego, czy też innych środków pomocowych mogą zostać zrealizowane dopiero w perspektywie kolejnych lat. Zakres i materia prowadzonych działań wyznacza zatem dla pełnej realizacji nakreślonej wizji zdecydowanie bardziej odległy horyzont, niż perspektywa ubiegającej właśnie kadencji – powiedział Krzysztof Kwiatkowski.

 

Joanna Dębek

Rzecznik Prasowy

Ministra Sprawiedliwości