Ministerstwo Sprawiedliwości

 

Podczas wizytacji, jesienią 2009 r., Komitet skontrolował szereg ośrodków podlegających Policji, Straży Granicznej i Centralnemu Zarządowi Służby Więziennej. Spośród tych ostatnich objęto kontrolą: Zakład Karny w Raciborzu, Zakład Karny w Rawiczu, Areszt Śledczy i Szpital Więzienny w Poznaniu. Komitet złożył również krótką wizytę w Areszcie Śledczym w Białołęce oraz w Areszcie Śledczym w Katowicach. Opublikowany właśnie raport jest czwartym tego rodzaju dokumentem, dotyczący Polski. Poprzednie raporty (wraz z odpowiedziami władz polskich) opublikowane zostały w latach 1998, 2002 i 2006.

 

CPT został ustanowiony przez Europejską Konwencję Rady Europy o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu z dnia 26 listopada 1987 r. (weszła w życie w 1989 r.). Konwencja ma zasięg europejski i obejmuje nie tylko „tortury”, ale również szeroki wachlarz sytuacji, które mogą prowadzić do „nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania”. Działanie Komitetu opiera się na art. 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, który przewiduje, że „nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu”. Stanowi pozasądowy mechanizm zapobiegawczy w celu ochrony osób pozbawionych wolności przed torturami i innymi formami złego traktowania. Uzupełnia zatem sądową działalność Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

 

CPT organizuje wizyty w miejscach, w których przebywają osoby pozbawione wolności, żeby ocenić sposób ich traktowania. Miejsca te obejmują więzienia, zakłady poprawcze, posterunki policji, ośrodki dla pozbawionych wolności imigrantów, szpitale psychiatryczne, domy opieki społecznej, etc. Delegacje CPT mają nieograniczony dostęp do miejsc odosobnienia i prawo do poruszania się wewnątrz nich bez ograniczeń. Rozmawiają indywidualnie z osobami pozbawionymi wolności i komunikują się swobodnie z każdym, kto może dostarczyć informacji.

 

Po każdej wizycie CPT wysyła szczegółowy raport do danego państwa. Raport ten zawiera wnioski Komitetu, jak również formułuje zalecenia oraz uwagi służące podnoszeniu poziomu ochrony praw zagwarantowanych Konwencją. Raporty i zalecenia CPT stanowią formę współpracy z państwami członkowskimi Rady Europy, mającą charakter otwartego dialogu. Jej głównym celem jest monitorowanie stanu przestrzegania praw człowieka w dziedzinie objętą Konwencją oraz troska o stałe podnoszenie poziomu ich ochrony.

 

Minister Sprawiedliwości wystąpił do Przewodniczącego CPT – zgodnie z art. 11 Europejskiej Konwencji o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu, o upublicznienie czwartego raportu wraz z odpowiedzią władz polskich. 

 

W opublikowanym właśnie raporcie Komitet w szczególności zwraca uwagę władz polskich na informacje o przypadkach nadużycia siły przez funkcjonariuszy Policji podczas dokonywania zatrzymania i aresztowania. Zwraca również uwagę na problem przeludnienia w zakładach karnych i w aresztach śledczych.

 

CPT zaleciło m.in. uzupełnienie przepisów dotyczących leczenia farmakologicznego i psychologicznego osób, które popełniły przestępstwa na tle seksualnym oraz wezwał do zmiany praktyki polegającej na rutynowym dokonywaniu oględzin ciała osadzonych o nadanym stratusie więźniów szczególnie niebezpiecznych. Szczegółową odpowiedź na powyższe kwestie zawiera stanowisko władz polskich opublikowane wraz z raportem CPT.

 

Joanna Dębek

Rzecznik Prasowy

Ministra Sprawiedliwości