Ministerstwo Sprawiedliwości

Decyzja Sądu Najwyższego: uchwały Rad Izb Notarialnych w Katowicach i Poznaniu - uchyloneDecyzja Sądu Najwyższego: uchwały Rad Izb Notarialnych w Katowicach i Poznaniu - uchylone

17 marca 2010 r. w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego odbyły się rozprawy w sprawie dwóch skarg Ministra Sprawiedliwości, który w ramach sprawowanego nadzoru nad samorządem notarialnym zaskarżył uchwały Rad Izb Notarialnych w Katowicach i w Poznaniu. W uchwałach tych Rady Izb Notarialnych m. in. uznały, że wpis na listę aplikantów stanowi „rejestrację przyszłego kandydata na aplikację notarialną” i nie wynika z niego uprawnienie do rozpoczęcia szkolenia oraz uzależniły rozpoczęcie aplikacji od znalezienia sobie przez aplikantów patrona – notariusza.

Sąd Najwyższy podzielił w całości argumenty, zawarte w skargach Ministra Sprawiedliwości: uznał, że podjęte uchwały są sprzeczne z prawem i uchylił je w zaskarżonym zakresie.

Po ogłoszeniu wyroków, w podanych ustnie zasadniczych powodach rozstrzygnięcia, Sąd Najwyższy wskazał, że zakwestionowane przez Ministra Sprawiedliwości uchwały wprowadzają nowe, nieznane przepisom powszechnie obowiązującego prawa, wymogi w zakresie wpisu na listę aplikantów notarialnych i zasad odbywania aplikacji. Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że rady izb notarialnych nie miały podstaw prawnych do nadawania uchwale o wpisie na listę aplikantów notarialnych skutków wyłącznie rejestracyjnych, bowiem naturalną konsekwencją wpisu na listę aplikantów jest rozpoczęcie przez aplikanta odbywania szkolenia. Sąd Najwyższy podkreślił, że jakkolwiek dostrzega problemy praktyczne w organizowaniu zajęć szkoleniowych dla dużej liczby aplikantów notarialnych, to ustawowym obowiązkiem samorządu zawodowego jest prowadzenie szkolenia dla osób, które uzyskały status aplikanta notarialnego. Sąd Najwyższy zauważył, że z przepisów powszechnie obowiązującego prawa nie wynika – nałożony zaskarżonymi uchwałami – obowiązek zapewnienia sobie przez aplikanta notarialnego patrona przed rozpoczęciem szkolenia i przypomniał w tym kontekście, że ustawowym obowiązkiem rad izb notarialnych jest organizacja i prowadzenie aplikacji, wskazując przy tym także na § 36 uchwały Krajowej Rady Notarialnej z dnia 12 grudnia 1997 r. Kodeks Etyki Zawodowej Notariusza, który stanowi, iż notariusz obowiązany jest umożliwić aplikantom udział w szkoleniach. Sąd Najwyższy podkreślił ponadto, że notariusz nie jest wyłącznie podmiotem gospodarczym: gdyby jego obowiązki sprowadzić wyłącznie do płaszczyzny działalności gospodarczej, wówczas nie byłoby uzasadnienia dla istnienia samorządu zawodowego, a obowiązki samorządu w zakresie organizacji aplikacji Sąd Najwyższy ocenił jako publicznoprawne.
Wyroki są prawomocne.

Wydział Informacji
Ministerstwo Sprawiedliwości