Ministerstwo Sprawiedliwości

Komunikat prasowy

7 września 2009 r. w dzienniku „Puls Biznesu” został opublikowany artykuł autorstwa Pana Grzegorza Nowackiego pt. „KRS to państwo w państwie” , w którym została zaprezentowana teza o rzekomej niekonstytucyjności przyjętych w polskim systemie prawnym rozwiązań dotyczących działalności sądów rejestrowych.
Pogląd ten został wyeksponowany poprzez obszerne cytowanie wypowiedzi Pana Wojciecha Kozłowskiego, radcy prawnego z Kancelarii Salans co uniemożliwia skorzystanie z rzeczowego i odnoszącego się do faktów sprostowania wiadomości nieprawdziwych lub nieścisłych lub rzeczowej odpowiedzi na stwierdzenia zagrażające dobrom osobistym (art. 31 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe - Dz.U. z 1984 r. Nr 5, poz. 24 z późn. zm.).
Ministerstwo Sprawiedliwości zaniechało również z możliwości skorzystania z art. 34 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe, czyli nałożenia obowiązku publikacji komunikatu urzędowego, licząc, że list ten zostanie opublikowany.
Pan Wojciech Kozłowski stwierdza: „kumulacja ograniczeń prawa do sądu: ograniczeń jawności, bezpośredniości, zaskarżalności i postępowania dowodowego w sprawach spornych czyni z postępowania przed KRS karykaturę wymierzania sprawiedliwości” . Te ostre sformułowania świadczą wręcz o nieznajomości polskich regulacji dotyczących postępowania rejestrowego.
Na początku należy podkreślać, że postępowanie rejestrowe nie jest sprawowaniem przez sądy wymiaru sprawiedliwości pojmowanego jako wiążące ustalanie, urzeczywistnianie lub ukształtowanie praw czy obowiązków obywateli.
Sądy powszechne w Polsce zgodnie z ustawą - Prawo o ustroju sądów powszechnych realizuje także zadania z zakresu ochrony prawnej .
Podstawowym założeniem postępowania rejestrowego jest brak konfliktu między określonymi osobami, których interesów, nie tylko o charakterze prawnym, może dotyczyć wpis.
Ochrona prawna w postępowaniu rejestrowym jest realizowana poprzez zarejestrowanie lub wykreślenie określonych danych, a tym samym zabezpieczenie interesów osób innych, niż podmioty podlegające rejestracji.. Z reguły w postępowaniu tym wnioskodawcą jest sam podmiot podlegający wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego, a nawet gdyby nie był wnioskodawcą, to zawsze pozostaje uczestnikiem postępowania. Udział innych osób w tym postępowaniu uzależniony jest od posiadania interesu prawnego (art. 510 §1 k.p.c.) Występowanie interesu prawnego po stronie osoby zgłaszającej się do postępowania podlega każdorazowo badaniu przez sąd rejestrowy i sprowadza się do ustalenia, czy wynik tego postępowania dotyczy jej praw.
Na odmowę dopuszczenia do wzięcia udziału w sprawie osobie takiej przysługuje zażalenie . Uczestnik postępowania może wziąć udział w każdym etapie postępowania, żądać uzasadnienia rozstrzygnięć oraz składać środki zaskarżenia na zasadach ogólnych przewidzianych w k.p.c.
Fakt wydawania orzeczeń na posiedzeniu niejawnym nie powoduje jeszcze niemożności jego zaskarżenia. Prawo takie przysługuje bowiem wnioskodawcy i wszystkim uczestnikom. Co więcej, wpis w rejestrze podlega każdorazowo ogłoszeniu w ogólnodostępnym Monitorze Sądowym i Gospodarczym i nawet osoba trzecia, która nie brała udziału w postępowaniu, ma możliwość zawiadomienia sądu rejestrowego o okolicznościach wskazujących na istnienie wpisu niedopuszczalnego z uwagi na obowiązujące przepisy lub nie odpowiadającego rzeczywistemu stanowi rzeczy. W takiej sytuacji sąd ma możliwość wszczęcia postępowania w przedmiocie usunięcia takich wpisów z rejestru.
Przepis art. 23 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, nie pozostawia wątpliwości, że sąd rejestrowy bada jedynie, czy dołączone do wniosku dokumenty są zgodne pod względem formy i treści z przepisami prawa.
Należy jednak podkreślić, że ujawnienie określonych danych w rejestrze nie pozbawia zainteresowanych prawa do zaskarżenia w trybie procesowym danej uchwały lub czynności prawnej, z której skarżący wywodzi inne skutki prawne niż te ujawnione w rejestrze. W sytuacji konfliktu strony muszą zostać odesłane do postępowania procesowego, w celu rozpoznania sprawy przez właściwy sąd. Zasada, w myśl której rozpoznanie sprawy następuje przez właściwy sąd, ma zasadniczą wagę z punktu widzenia kanonów praworządności, gwarantuje ona bowiem przeprowadzenie rzetelnego, w myśl standardów konstytucyjnych (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP), procesu, którego końcowym efektem będzie wydanie wyroku.
Krajowy Rejestr Sądowy został utworzony na podstawie ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 roku o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U z 1997 roku, nr 121, poz. 769 z późniejszymi zmianami) i przez ponad dziesięć lat obowiązywania tej ustawy, jej regulacje nie były przedmiotem ani jednego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

Wydział Informacji
Ministerstwo Sprawiedliwości